Woensdag 21 november
Programma Verdiepingsdagen Oncologie || woensdag 21 november
Ontbijtsymposia
07:30
Ontbijtsymposium III: Lets talk about sex, or not……….?
Door meer en steeds betere behandelmogelijkheden van kanker leven we langer. Hierdoor moeten we ook langer leven met de bijwerkingen van de behandelingen. Lees meer..
07:30
Ontbijtsymposium IV: Gemetastaseerd Castratie Resistent Prostaatcarcinoom anno 2018
In deze interactieve ontbijtsessie zal nader worden ingegaan op behandelmogelijkheden van gemetastaseerd CRCP aan de hand van patiënten casuïstiek. Lees meer..
10:00
Opening Verdiepingsdagen Oncologie
Plenair programma
10:15
In gesprek blijven over goede zorg? Helpt dat?
Hans van Dartel, ethicus (niet praktiserend) verpleegkundige, Netwerk Ethiek Ondersteuning Nederland
In de zorg doen zich voortdurend dilemma’s voor. In de ethiek zijn diverse methodes ontwikkeld om met elkaar in gesprek te gaan over dergelijke dilemma’s. Er zijn indicaties dat de zorg daar beter van wordt, maar er is nog veel winst te behalen. Veel is afhankelijk van organisatorische condities en van verhoudingen in teams. Maar ook al praten we ons suf, niet alles is oplosbaar. Er blijft tragiek. Daartegenover past zwijgen soms beter dan spreken.

Hans van Dartel
ethicus, verpleegkundige, Netwerk Ethiek Ondersteuning Nederland
11:00
Pauze
11:30
Professional performance
Kiki Lombarts, hoogleraar Professional Performance & Compassionate Care, Amsterdam UMC
Voor goede zorg hebben we professionals met ‘een koel hoofd en een warm hart’ nodig. Anders gezegd, goede performance van zorgprofessionals vraagt om erkenning en omarming van de drie pijlers van professional performance: het streven naar excellentie, het handelen vanuit medemenselijkheid en het afleggen van rekenschap. Hoe we deze drie pijlers het beste in praktijk kunnen brengen kunnen we deels uit de wetenschappelijke literatuur halen, en veel uit onszelf als we daarover met elkaar in gesprek gaan. Daarbij moeten we oog hebben voor het feit dat de contexten waarin we werken het realiseren van onze best mogelijke performance soms bemoeilijken. Onder het motto ‘een gewaarschuwd mens telt voor twee’ bespreekt Kiki Lombarts een aantal (maatschappelijke) tegenkrachten.. Spoiler alert: excellentie en een warm hart laten zich slecht verenigen met zakelijkheid en tijdsdruk.
De rode draad in het werkende leven van Kiki Lombarts is samen te vatten als ‘dokters en kwaliteit’. Of iets specifieker, de kwaliteit van (het functioneren van) medisch specialisten. Al meer dan 25 jaar onderzoekt, volgt, adviseert, en begeleidt zij hen. Ze spreekt met en over dokters, kijk met hen mee en soms op hen toe. Lees meer over haar achtergrond op www.kikilombarts.com.

Kiki Lombarts
hoogleraar Professional Performance & Compassionate Care, Amsterdam UMC
12:30
Uitreiking Award of Excellence Oncology Nursing
12:30
Lunch
Lunch meeting II
12:45
Multipel myeloom nu en in de toekomst
Het lunchsymposium zal gaan over Multipel myeloom (ziekte van Kahler) nu en in de toekomst. De nieuwste medicijnen en behandelmethoden, en de gevolgen daarvan voor de patiënt én de verpleegkundige zullen worden besproken.
Meer informatie over dit lunchsymposium vindt u hier.
Parallelsessie 3.1: Hoe interpreteer ik de uitslagen in het bloed?
14:00
Nier- en leverfunctie in de praktijk
Franchette van den Berkmortel, internist-oncoloog, Zuyderland MC
Bij ons dagelijks klinisch redeneren maken we hoofdzakelijk gebruik van drie bronnen: de anamnese, lichamelijk onderzoek en laboratoriumonderzoek. In deze interactieve sessie zullen we leren de uitslagen van bloedonderzoek te interpreteren met gebruikmaking van de klinische kenmerken uit anamnese en lichamelijk onderzoek. Aan het einde van deze sessie kun je de uitslagen van laboratoriumonderzoek beter interpreteren, heb je geleerd te kijken naar relevantie van aanvragen en ben je staat uitslagen te plaatsen in de context van een klinisch probleem.
Franchette van den Berkmortel is sinds november 2009 werkzaam als internist-oncoloog in het Zuyderland MC te Geleen-Heerlen. Haar aandachtsgebieden zijn kanker bij ouderen, mammacarcinoom, urogenitale tumoren en het melanoom. In het Zuyderland MC is zij voorzitter van de oncologiebeleidscommissie, voorzitter van het IOC (Immuno-Oncologie Centrum) en binnen de maatschap bestuurslid van de researchstichting SIMS van de Interne/MDL vakgroep. Verder is zij bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Oncologie (NVMO), is zij hoofdredacteur van het tijdschrift Medische Oncologie, lid commissie Kwaliteit NIV, bestuurslid GERIONNE en lid van het dagelijks bestuur van OncoZON (netwerk Oncologie Zuid-Oost Nederland)

Franchette van den Berkmortel
internist-oncoloog, Zuyderland MC
Parallelsessie 3.2: Zorg voor jezelf
14:00
Compassion fatigue
Erik van Muilekom, verpleegkundig specialist, Antoni van Leeuwenhoek
In de gezondheidszorg is er een trend om teams steeds meer zelfsturend te maken, vanuit de gedachte dat als mensen meer grip hebben op de indeling van hun eigen werkzaamheden ze ook meer tevredenheid en voldoening halen uit deze activiteiten met een beter eindresultaat. Er zullen echter altijd ergens leidinggevende aanwezig zijn die zich met beleid, ondersteuning en leidinggeven bezighouden. We zijn ons er echter niet altijd van bewust hoe leiderschapsstijlen directe invloed kunnen hebben op de kwaliteit verpleegkundige zorg en, in positieve of negatieve zin, op de resultaten van de behandeling van patiënten. Bovendien maakt het werk in de oncologische zorg verpleegkundige zelf kwetsbaar voor burn-out of zoals men tegenwoordig steeds meer neigt te zeggen voor compassion fatigue. Ook dit zal een negatief hebben op de resultaten van de patiëntenzorg. Deze sessie zal op basis van wetenschappelijk onderzoek de effecten laten zien van goed leiderschap op de verpleegkundige zorg en patiëntenuitkomsten, waarbij er zowel een verantwoordelijkheid is voor de werkgever als de individuele verpleegkundige om op een gezonde manier het werk en de eigen privé te organiseren.
14:45
Gedeeld leiderschap voor excellente zorg
Marc Verschueren, diensthoofd Ontwikkeling en Opleiding, UZ Leuven
De toegenomen complexiteit van de zorg, de wereldwijde bezorgdheid over voldoende beschikbaarheid van verpleegkundigen en de spanning tussen de verwachtingen met betrekking tot de kwaliteit van de zorg en de budgettaire mogelijkheden, vergroten het belang van effectief verpleegkundig leiderschap. Dit leiderschap kan niet langer gecentraliseerd worden bij de hiërarchisch leidinggevenden alleen, maar zou, zoals de WHO voorstelt, moeten ontwikkeld worden from boardroom to bedroom. In deze lezing wordt het concept ‘gedeeld leiderschap’ toegelicht alsook het effect van leiderschap op outcomes op vlak van de medewerkers en op vlak van de zorg zelf.
Marc Verschueren is werkzaam als hoofd Ontwikkeling en Opleiding bij Universitaire Ziekenhuizen Leuven. Bij KU Leuven is hij zowel gastprofessor faculteit Geneeskunde, waarbij hij focust op onderzoek en onderwijs op leiderschap in zorg, als coördinator Netwerk Leiderschap in Zorg. In 2017 kwam zijn boek uit: ‘De hoofdverpleegkundige, inspirator voor kwaliteitsvolle zorg’.

Marc Verschueren
diensthoofd Ontwikkeling en Opleiding, UZ Leuven
Parallelsessie 3.3: Voorschrijfbevoegdheid voor oncologieverpleegkundigen, wat doen we daarmee? Informatie- en discussiesessie
14:00
Voorschrijven door verpleegkundigen: niet omdat het moet, maar omdat...
Bas Vogel, senior adviseur registers, V&VN
Bas Vogel werd op 21 juni 1959 geboren in Rotterdam. Na het afronden van VWO (1977) en inservice-opleiding verpleegkunde (1982) werkte hij in verschillende functies in diverse ziekenhuizen, waaronder het LUMC. Ook bracht hij een aantal jaar in het buitenland door.
Sinds het eind van de jaren tachtig is Bas intensief betrokken bij de landelijke ontwikkelingen van het beroep verpleegkundige. Als lobbyist in dienst van het Landelijk Centrum Verpleging en Verzorging (LCVV) positioneerde hij de verpleegkundige beroepsgroep richting ministerie en veldpartijen.
Binnen de Algemene Vereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden was Bas onder andere hoofd communicatie, fusieleider en hoofd registers. Belangrijke resultaten die hij boekte waren de fusie van 36 beroepsverenigingen tot V&VN en de grote groei van het aantal leden en geregistreerden. Tussen 2007 en 2012 groeide het ledenaantal van V&VN van 17.500 tot 50.000, terwijl het aantal geregistreerden in het Kwaliteitsregister V&V toenam van 0 in 2006 tot 48.500 in 2012.
Sinds 2013 richt Bas zich als secretaris van de Registratiecommissie Specialismen Verpleegkunde specifiek op de ontwikkeling van de registers voor verpleegkundig specialisten en de daarmee samenhangende herregistratievraagstukken. Ook verricht hij lobbytaken rond de positionering van het beroep van verpleegkundig specialist.
Als adviseur is hij tevens intensief betrokken bij de ontwikkelingen rond het Kwaliteitsregister V&V.

Bas Vogel
senior adviseur registers, V&VN
14:30
14:40
Voorschrijven voor oncologieverpleegkundige implementeren in de praktijk
Marga Hijkoop & Michella Visser, Specialistisch Verpleegkundigen oncologie, Tergooi ziekenhuis
Marga Hijkoop en Michella Visser leggen uit wat farmacotherapie is, en wat voorschrijven op het werk inhoudt. Daarnaast worden vragen behandeld als: hoe is dit bij wet geregeld. En hoe is het in Tergooi geïmplementeerd? Wat mogen wij niet voorschijven, ook al zijn we er wel voor opgeleid tijdens de module? Het laatste nieuws of het gebied van farmacotherapie wordt besproken.
Michella Visser is sinds 1999 werkzaam als verpleegkundige op verschillende afdelingen in verschillende ziekenhuizen. Sinds juni 2015 is zij een gecertificeerd oncologieverpleegkundige. De specialisatie Oncologie heeft zij gevolgd aan de Amstel Academie te Amsterdam. Tijdens de opleiding is zij werkzaam geweest in VUmc. Sinds januari 2016 is zij werkzaam in Tergooi op de polikliniek in de functie van oncologie- verpleegkundige waar zij nu nog met veel plezier werkt. In 2016/2017 volgde zij de module Farmacotherapie aan de Amstel Academie. In september 2018 is zij gestart met de opleiding tot verpleegkundig specialist.
Marga Hijkoop heeft de opleiding tot verpleegkundige gevolgd en is in 1989 gaan werken op de longafdeling in het LUMC. Daar heef zij haar oncologie-opleiding gevolgd. Deze werd georganiseerd door het LUMC in samenwerking met het AvL. Vanaf 1990 is zij zeven jaar werkzaam geweest in het UMC Utrecht, op de afdeling Hematologie en Transplantatie. In deze periode heeft zij de opleiding Hematologie gedaan, in het LUMC. Daarna was zij 13 jaar werkzaam in het AvL. Vanaf 2010 werkt zij in Tergooi als poliklinisch verpleegkundige. In deze jaren was zij nog aan het AvL verbonden geweest als oproepkracht. In 2016 volgde zij de module Farmacotherapie aan de Amstel. Zij is altijd betrokken geweest bij innovatie en kennisdeling. Zo heeft zij jaren deel uitgemaakt van de werkgroep SIG Haematologie, LOOV.
Parallelsessie 3.4 Wat kan de Oncologica voor jou betekenen?
14:00
Wat kan de Oncologica voor jou betekenen?
Suzan Ras, hoofdredacteur Oncologica & Ingrid Willemen, adjunct hoofdredacteur Oncologica
Wat kan de Oncologica voor jou betekenen? Het vakblad Oncologica is een uitgave van V&VN Oncologie dat vier keer per jaar in een oplage van 3000 exemplaren verschijnt en wordt verstuurd naar de leden van V&VN Oncologie. Het betreft een vakinhoudelijk tijdschrift met de laatste ontwikkelingen ten aanzien van oncologische zorg en onderzoek voor oncologieverpleegkundigen en verpleegkundig specialisten.
Wanneer jouw afdeling uitblinkt in bijvoorbeeld nieuwe verpleegmethoden en/of interventies , of wanneer je een onderzoek uitvoert en hier over wil publiceren dan nodigen wij jou van harte uit voor de interactieve workshop op woensdag 21 november van 14:00 uur tot 15:00 uur. Hoofdredacteur Suzan Ras en Ingrid Willemen, adjunct hoofdredacteur Oncologica benadrukken het belang van het vakblad voor de leden en verdiepen zich samen met jou in het aanbieden van artikelen. Deel je ervaringen op papier en inspireer!
15:30
Pauze
Parallelsessie 4.1: Cognitieve problemen en vermoeidheid na de oncologische behandeling
16:00
Chemobrein: hoe zit dat nu precies?
Michiel de Ruiter, associate staff scientist, NKI/AvL, Amsterdam
Een aanzienlijk deel van kankerpatiënten ervaart cognitieve problemen tijdens of na de behandeling. Dit kunnen bijvoorbeeld geheugen- en concentratieproblemen zijn die nog jaren afloop van na behandeling aanhouden. Cognitieve problemen kunnen de kwaliteit van leven nadelig beïnvloeden en zijn een van de meest gerapporteerde problemen bij kankerpatiënten die (weer) aan het werk zijn. In deze lezing geeft Michiel de Ruiter een overzicht geven van wetenschappelijk onderzoek naar cognitieve problemen bij kankerpatiënten, waarbij ook neuroimaging onderzoek aan de orde komt. Dit onderzoek heeft zich voornamelijk gefocust op borstkankerpatiënten en laat verminderd cognitief functioneren en veranderingen in het brein zien tot twintig jaar na behandeling. Ook wordt steeds duidelijker dat niet alleen chemotherapie een rol lijkt te spelen, maar ook andere
factoren die verband houden met kanker en de behandeling daarvan. Tot slot zullen ook verschillende typen interventies voor de behandeling van cognitieve problemen bij kankerpatiënten de revue passeren.
Michiel de Ruiter heeft een achtergrond in de cognitieve neurowetenschappen en experimentele psychologie. Hij is als onderzoeker werkzaam bij het Antoni van Leeuwenhoek te Amsterdam. Zijn onderzoek richt zich met name op de bijwerkingen van kankerbehandeling op cognitief functioneren en het brein. Dit kunnen bijvoorbeeld geheugenproblemen zijn na chemotherapie. De Ruiter was van 2009- 2012 research fellow voor KWF Kankerbestrijding en werkte als gastonderzoeker aan universiteiten en onderzoeksinstituten in Dresden, Keulen en Oxford. Hij was van 2013-2017 bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Psychosociale Oncologie (NVPO). Hij is onder andere betrokken bij onderzoek naar bijwerkingen van bestraling van hersentumoren op cognitief functioneren en gezond hersenweefsel, risicofactoren voor cognitieve achteruitgang bij borstkankerpatiënten, het verminderen van cognitieve bijwerkingen van preventieve hersenbestraling bij longkankerpatiënten, en het verbeteren van cognitief functioneren bij borstkanker survivors door beweeginterventies.

Michiel de Ruiter
associate staff scientist, NKI/AvL, Amsterdam
16:45
Voorkom dat vermoeidheid chronisch wordt!
Marije van der Lee, hoofd Wetenschappelijk Onderzoek Helen Dowling Instituut GZ-psycholoog en Cognitief gedragstherapeut, Helen Dowling Instituut
In de workshop gaat Marije van der Lee eerst in op de inzichten uit wetenschappelijk onderzoek over oorzaken en behandeling van ernstige vermoeidheid na kanker. Daarna bespreekt ze mogelijkheden tot behandeling bespreken en gaat ze vooral ook in op hoe je ernstige vermoeidheid kunt voorkomen. Hierbij worden handvatten gegeven die direct toepasbaar zijn in de praktijk. Desgewenst zullen er ook een aantal korte oefeningen worden gedaan.
Marije van der Lee werkt als GZ-psycholoog en hoofd van de afdeling Wetenschappelijk Onderzoek bij het Helen Dowling Instituut. Ze heeft haar eigen onderzoekslijn opgebouwd met als belangrijkste thema het effect en de werkingsmechanismes van (e-)interventies, gericht op psychologische problemen die specifiek zijn voor de oncologie zoals ernstig chronische vermoeidheid na kanker en angst voor terugkeer van kanker. De online interventies Minder moe bij kanker en Minder angst bij kanker zijn bijvoorbeeld ontwikkeld vanuit de onderzoeksafdeling en vervolgens geïmplementeerd in de zorg. Marije van der Lee heeft vele KWF-subsidies binnengehaald en is principal investigator op diverse projecten.

Marije van der Lee
hoofd Wetenschappelijk Onderzoek, GZ- Psycholoog en cognitief gedragstherapeut, Helen Dowling Instituut
Parallelsessie 4.2 Hopen op beter worden; en wat als dat lukt?
16:00
Hopen op beter worden; en wat als dat lukt?
Corine Nierop - van Baalen, verpleegkundig specialist oncologie, Haaglanden Medisch Centrum || Danielle Pinedo, auteur, verslaggever NRC Handelsblad || Bart van Eldert, auteur, verslaggever Algemeen Dagblad (AD)
‘’Beter worden, het blijkt een rámp. In mijn toch al kleine wereld is het stiller dan ooit. Hele dagen maak ik niets mee. De mensen denken dat niet doodgaan hetzelfde is als doorgaan met leven. Eerder zat mijn moeder klaar met een kopje thee na mijn ziekenhuisbezoek. Nu is het van: ‘O, heb je weer een afspraak?’ Nou, zij ook. De boekenclub, de museumclub, ergens godbetert hérten kijken met andere überfitte bejaarden. Maar het doet nog steeds zeer, hoor!’’ Voorzichtig staan twee bevriende journalisten weer op. Ging levensgevaarlijk ziek worden nog vanzelf, beter worden blijkt niet voor watjes. Net als veel van de duizenden patiënten die tegenwoordig kanker doorstaan, merken zij hoe ingewikkeld overleven is. Ook blijkt ziekte een positieve kant te hebben. Nu kan alles anders zijn. Thuis, op het werk en in je hoofd. De auteurs laten in deze intieme briefwisseling ontroerend en met humor zien hoe ze de afgelopen jaren hun weg zochten in dit nieuwe extra bestaan. Hoe een zware ziekte je beter kan maken.
Corine Nierop – van Baalen (1970) werkt als verpleegkundig specialist oncologie in Haaglanden medisch centrum, daarbij verricht ze promotie onderzoek bij de Universiteit van Gent over de betekenis van hoop bij mensen met kanker. Corine heeft meer dan 25 jaar ervaring als verpleegkundige binnen de oncologie/hematologie en palliatieve zorg. Ze is erg gedreven om verpleegkundig onderzoek te combineren en
te verbinden met onderwijs en de dagelijkse praktijk waarmee patiënten met kanker te maken hebben.
Danielle Pinedo (1968) is verslaggever bij NRC Handelsblad. Ze was actief als sportjournalist en maakte internationale reportages. Nu schrijft
ze vooral persoonlijke interviews. Ze heeft een vriendin en een hond.
Bart van Eldert (1966) schrijft als verslaggever van het AD columns en
artikelen over economie. Eerder maakte hij reportages over wetenschap en gezondheid. Hij is getrouwd en heeft twee kinderen.
Afsluitende receptie en uitreiking Oeuvre Award