Wendy Jacobs

Introductie/achtergrond
Steeds meer mensen leven met (de gevolgen van) kanker, ruim 900.000, en dit neemt naar verwachting toe tot 1.4 miljoen in 2032. Hoewel een groot deel van hen geneest kampen velen van hen met de gevolgen van kanker(behandeling). Daarnaast missen zij (informatie over) (na)zorg en ondersteuning [1-3]. Daarom pleit de Taskforce Cancer Survivorship Care (TF CSC) in hun Nationaal Actieplan Kanker & Leven [4] voor een Vast Aanspreekpunt (VAP) oncologie voor iedereen die leeft met of na kanker. Met het project ‘VAP oncologie buiten de muren van het ziekenhuis’ wil de TF CSC de invulling van een VAP oncologie verder brengen. Het uitgangspunt is dat een VAP beschikbaar is binnen én buiten het ziekenhuis – dicht bij huis – afgestemd op de behoeften van de patiënt.

Doel van het project
Definiëren, organiseren, opschalen en borgen van de rol VAP oncologie buiten de muren van het ziekenhuis als onderdeel van het continuüm van oncologische zorg en ondersteuning. Dit abstract beschrijft twee projectonderdelen: de ontwikkeling van de definitie en taakomschrijving en de inventarisatie van praktijkvoorbeelden van een VAP oncologie.

Methode
De definitie en taakomschrijving zijn ontwikkeld via zes stappen: afbakening, voorbereiding, ontwikkeling (gebaseerd op onder andere de Doneer Je Ervaring-peiling [5] en een expertmeeting), consultatie van betrokken organisaties, instemming en verspreiding.
Voor de inventarisatie is een online enquête uitgezet onder eerstelijnszorgverleners en experts (waaronder leden van TF CSC). De ingezonden praktijkvoorbeelden zijn getoetst aan vooraf opgestelde criteria gebaseerd op de ontwikkelde definitie en taakomschrijving, en vervolgens gebundeld in een rapportage.

Resultaten
Een VAP oncologie is een gids en vraagbaak voor mensen die leven met de (late) gevolgen van curatieve of palliatieve kanker(behandeling). Deze professioneel zorgverlener met oncologie specifieke expertise is dicht bij huis, laagdrempelig beschikbaar.
Al 23 praktijkvoorbeelden voldoen aan de opgestelde criteria: 11 binnen huisartsenpraktijken (huisarts/praktijkondersteuner huisartsenzorg (POH)/verpleegkundig specialist/praktijkverpleegkundige), vier binnen oncologiezorgnetwerken (oncologie/palliatieve zorg verpleegkundige), zeven vanuit de thuiszorg (oncologie/palliatieve zorg verpleegkundige), en één vanuit een samenwerkingsverband (oncologieverpleegkundige).

Conclusies
Binnen de huidige definitie en bekostigingsmogelijkheden kan de rol van VAP ingevuld worden door huisartsen en POH, en door verpleegkundigen vanuit huisartsenpraktijken, de gespecialiseerde thuiszorg of oncologiezorgnetwerken. Om goede en passende zorg te kunnen blijven leveren aan de groeiende groep patiënten is de inzet van online ondersteuning en samenwerking met informele zorg en sociaal domein van toenemend belang.

Literatuur
[1] NKR Cijfers | Prevalentie – Grafiek (via https://nkr-cijfers.iknl.nl/). Nederlandse Kankerregistratie (NKR), 2025
[2] Kankerzorg in beeld: Over leven met en na kanker. IKNL, 2019
[3] Trendrapport ‘Kanker in Nederland, trends en prognoses tot en met 2032’. IKNL, 2022
[4] Nationaal Actieplan Kanker & Leven. Taskforce Cancer Survivorship Care, 2020
[5] Rapportage Doneer je Ervaring-peiling ‘Goede kankerzorg is meer dan een medische behandeling’. NFK, 2018

Aanbevelingen/klinische relevantie
De definitie, taakomschrijving en inventarisatie dragen bij aan het realiseren van een VAP oncologie dicht bij huis. Per regionale situatie is afstemming nodig om de meest passende invulling te bepalen. Structurele financiering en deskundigheidsbevordering zijn essentieel voor duurzame borging van de rol van VAP.