Melissa van de Wetering

Introductie
Jaarlijkse hebben ongeveer 119.000 mensen met een beperkte levensverwachting behoefte aan palliatieve zorg. Palliatieve zorg richt zich op het voorkomen, vroegtijdig herkennen en behandelen van lichamelijke en psychische klachten, evenals op spirituele en sociale behoeften. Een essentieel onderdeel hiervan is symptoommanagement. Patiënten met ongeneeslijke kanker in de palliatieve fase ervaren meerdere lichamelijke en psychische symptomen tegelijk, wat hun kwaliteit van leven aanzienlijk vermindert. Gericht symptoommanagement helpt om deze klachten te verlichten, onnodig lijden te voorkomen en de kwaliteit van leven te behouden. Symptoommonitoring vormt de basis van effectief symptoommanagement. Het richt zich op het systematisch volgen van symptomen op basis van wat de patiënt zelf rapporteert. Deze aanpak zorgt ervoor dat klachten tijdig worden aangepakt, angst verminderd en worden spoedbezoeken en ziekenhuisopnames beperkt. Uiteindelijk draagt dit bij aan een betere kwaliteit van leven.

Doel
Het OPTIMISM project heeft als doel een infrastructuur te ontwikkelen die symptoommonitoring mogelijk maakt. Daarnaast richt het project zich op de implementatie van symptoommonitoring in de dagelijkse zorg voor patiënten met ongeneeslijke kanker, en op onderzoek naar het symptoomlijden binnen deze patiëntengroep. Werkpakket 2 is gericht op de implementatie en borging van symptoommonitoring. Hierbij wordt gebruik gemaakt van op maat gemaakte implementatiestrategieën. Vervolgens wordt het effect van deze strategieën op patiënt, service en implementatie uitkomsten geëvalueerd. De implementatie start in de zeven academische ziekenhuizen in Nederland. Daarna volgt een gefaseerde uitbreiding naar andere ziekenhuizen en de eerstelijnszorg.

Methode
Er wordt een multicenter mixed-methods implementatieonderzoek uitgevoerd. Het implementatieproces wordt vormgegeven aan de hand van de stappen van het Implementation of Change Model. In de eerste stap wordt de huidige praktijk van symptoommanagement in kaart gebracht en worden bevorderende en belemmerende factoren vanuit het perspectief van patiënten, naasten, zorgverleners en zorgorganisaties geïdentificeerd. Vervolgens worden lokale procedures samen met de praktijk ontwikkeld om symptoommonitoring in de praktijk vorm te geven. Gebaseerd op de bevorderende en belemmerende factoren en de huidige zorg worden implementatie strategieën uitgewerkt, waarna symptoommonitoring in de dagelijkse praktijk zal worden geïmplementeerd. Het effect van deze implementatiestrategieën op patiënt, service en implementatie uitkomsten wordt geëvalueerd.

Conclusies en klinische relevantie
Dit onderzoek zal inzicht geven in hoe symptoommonitoring effectief kan worden geïntegreerd in de zorg van patiënten met ongeneeslijke kanker in de palliatieve fase. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek wordt een implementatieraamwerk ontwikkeld die grootschalige en duurzame implementatie en borging van systematische symptoommonitoring mogelijk maakt.